مطابق برآوردهای ادارهی آمار ایالات متحده سال ۲۰۳۰ یک نقطهی عطف جمعیتی با اهميت در تاریخ اين کشور خواهد بود. انتظار میرود تا آن موقع، سن تمام افرادی که زاد و ولد داشتهاند به بالای ۶۵ سال برسد. اين به معنی پيرتر شدن جمعيت ايالات متحده به نحویست که از هر پنج نفر يک نفر در سن بازنشستگی خواهد بود.
جاناتان وسپا، جمعیتشناس شاغل در ادارهی آمار، میگوید: «فقط تا دو دههی ديگر، تعداد افراد مسن برای اولین بار در تاریخ ایالات متحده بیشتر از کودکان خواهد شد. برآورد میشود که تا سال ۲۰۳۵، ۷۸ میلیون نف بيش از ۶۵ سال سن داشته باشند در مقايسه با ۷۶/۷ ميليون نفری که سنشان زير ۱۸ سال خواهد بود.»
با پا به سن گذاشتن جمعیت، همهی اقشار با این معضل روبهرو هستند که چهگونه از عزیزانشان مراقبت کنند. مطمئنا خانههای سالمندان، یکی از راه حلهاست، اما هزینهی آن نجومیست. به همین دلیل، بسیاری در پی اين هستند تا راههايی پيدا کنند که سالمندان بتوانند در خانهی خود بمانند و با عزت و احترام باقی عمرشان را بگذرانند.
جنبش «در خانه پير شدن» (Aging in Place) که با نام «در خانه ماندن» (Living in Place) هم شناخته میشود، بر ایجاد محیط خانهيی ايمن، راحت، کارآمد که قابليت انعطاف و سازگاری با نيازهای در حال تغيير افراد پا به سن گذاشتهی خانواده دارد، تمرکز دارد. همينطور، طراحان داخلی و سایر دستاندرکاران صنايع به روشهای افزایش ایمنی و ارائهی تسهيلات کاربردی در خانه علاقهی قابل توجهی نشان میدهند. ايشان هم در جستوجوی امکانات جدیدی برای بهبود کيفيت زندگی روزمره برای این گروه جمعیتی هستند.
دستآورد اين تلاشها و پیگيریها نشان داده که تکنولوژیهای خانهی هوشمند به شدت در اين راستا ياریرسان است و سالمندان را برای يک زندگی مستقل در خانهی خود کمک میکند و سبب آرامش خيال ارزشمند افرادی میشود که نگران مراقبت از والدين و وابستگان کهنسال خود هستند، چه از نظر احساسی چه از نظر مالی.
آیا فکر میکنید نسل مسنتر آمادگی بهرهبرداری از تکنولوژیهای مدرن را در خانهی خود ندارند؟ بهتر است تجديد نظر کنيد! بر اساس يافتههای مرکز پژوهشی Pew، حدود ۴۰ درصد از سالمندان از گوشیهای هوشمند استفاده میکنند و اين آمار نشان میدهد که اين درصد در عرض چهار سال دو برابر شده است. درست است که اين آمار نشان از فراگير بودن نمیدهد، اما به خوبی معلوم میشود که اوضاع رو به راحتی سالمندان در مواجهه با تکنولوژی و محصولات فنی میرود.
از طرفی، در صنايع مرتبط با خانهی هوشمند روندی پی گرفته شده تا نصب تجهيزات و استفاده از آنها سادهتر شود. علاوه بر این، اينک تجهيزات خانهی هوشمند را میتوان به اینترنت وصل کرد. این قابلیت اجازه میدهد تا پرستاران بتوانند حتا از راه دور مراقب وابستگان سالمندشان باشد. دسترسی به اينترنت آنقدر تسهيل شده که بدون نگرانی از وابستگی و آسيب به حريم خصوصی سالمندان میتوانند آن را تجربه کنند.
در ادامه برخی از محصولاتی که طراحان داخلی و شرکتهای تأسيساتی به کار میبرند تا شرايط ادارهی امن و راحت خانه فراهم شود، معرفی و مرور میشوند.
حسگرها
حسگرها قطعا ادواتی مهم برای ایمنی خانه، نگهبانی، گزارش رخدادهایی مانند آتشسوزی هستند. البته حسگرها میتوانند برای ایمنی فردی و رفاه سالمندان در خانه کارايیهای بیشتری داشته باشند. حسگرهای کارگذاشتهشده مقابل در خانه میتوانند زمان ورود و خروج سالمندان را ثبت و اطلاعرسانی کنند. همچنين میتوان از حسگرها در کنار جعبهی دارو و یخچال برای نظارت بر خورد و خوراک و مصرف به موقع دارو استفاده کرد.
دوربینهای مداربسته
دوربینهای مداربسته امکان نظارت ديداری و شنیداری فعاليتهای درون خانه را فراهم میآورند. ارسال بیدرنگ صدا و تصوير زنده به گوشی هوشمند پرستاران و مراقبان میتواند گامی مهمتر به حساب آيد. حتا اگر لازم باشد که فرد مراقب در بارهی چيزی توضيح بدهد يا پرسشی را پاسخ گوید، میتواند از طریق میکروفن و بلندگوی داخلی دوربین با سالمند درون خانه صحبت کند. دوربینهای بیسيم میتوانند به راحتی در موقعیت دلخواه و ضروری درون خانه گذاشته شوند. استفاده از تجهيزات ارتباطی هوشمند مقابل در خانه، به فرد سالمند درون خانه اين امکان را میدهد تا قبل از ورود فرد بازديدکننده او را به کمک گوشی يا تبلت ببيند و با او حرف بزند.
چراغها و دماسنجهای هوشمند
با کاهش توان جابهجايی، برخورداری از امکانی برای مدیریت خانه بدون تلاش و تقلای زیاد راه حلی کلیدی برای يک زندگی مستقل است. با پنلهای هوشمند کنترل فعاليت و روشنايی میتوان وسایل انتخابی را به طور خودکار در زمان تعريفشده خاموش یا روشن کرد. برای مثال، فعال کردن چراغهای راهرو در یک سطح نور پایین برای رفت و آمد به حمام یا آشپزخانه در شب از جملهی اين کارهاست، يا اين که با فشردن یک دکمه، فرد درون خانه و کاربر سامانه میتواند فرمانی را صادر کند تا تمام چراغها پيش از خواب خاموش شوند.
برنامهريزی مناسب و هوشمند کنترل روشنایی میتواند به عنوان قابليتی برای یادآوری و هشدار نیز به کار برده شود. چشمک زدن چراغهای آشپزخانه یا ارسال پيامک يا نامهی الکترونيکی میتواند یادآور زمان مصرف دارو باشد.
از طرفی، دماسنجها يا ترموستاتهای هوشمند با قابليت تنظیم خودکار دما در طول روز، بدون نياز به فشردن کليد يا فرا خواندن شخص يا هر کار ديگری، تضمينکنندهی راحتی افراد مسنی هستند که ماندن در خانه را انتخاب کردهاند.
کنترل خانه با فرمان صوتی
زمانی که محصولات هوشمند با سیستم کنترل خانگی گره میخورند چندان که بتوان با فرمانهای صوتی آنها را کنترل کرد، زندگی سالمندان در خانه واقعا بیدردسر میشود. با گفتن عباراتی ساده سالمندان میتوانند کارهای مختلفی را در خانه مدیریت کنند، از کنترل روشنايی چراغها و تنظيم تهویه گرفته تا پخش موسیقی و ویدئو، کنترل امنیت، باز و بسته کردن پرده و خيلی کارهای ديگر. مزیت دیگر همچه امکانی این است که مراقبان میتوانند از راه دور با استفاده از اینترنت برای اطمینان از سلامتی و سبک زندگی مناسب فرد سالمند، به دستیار صوتی و سامانهی کنترل خانهی هوشمند سیستم دسترسی پیدا کنند و مثلا اگر چراغهايی بعد از نیمه شب بیدليل روشن ماندهاند، خاموششان کنند.
در خانه پير شدن و پا به سن گذاشتن به شرطی که محيط خانه راحت و با آسايش، امن و به راحتی قابل مدیریت باشد، موضوع بااهميتیست و اين نیازمند طراحی خانهيیست که با نیازهای ویژهی اهالی آن سازگار باشد. تکنولوژی در مسيری پيش رفته است که میتواند ابزارها و اسباب رسيدن به همچه مقصودی را فراهم آورد، از حسگرهای ساده گرفته تا سامانههای کنترل فراگير و راه حلهای خانهی هوشمند. تمام اينها امکانات لازم را برای زندگی مستقل سالمندان تأمين میکنند.